کشاورز جوان – گزارش روز کیهان با عنوان “خاک پر برکت همیار ماندگار باغ ایرانی” نگاهی به وضعیت باغداران در فصل میوه‌های نوبر انداخت.
یک کشاورز می‌گوید اگر یک سال برخی تولیداتش نابود شود احساس می‌کند همه سرمایه‌اش از دست رفته است چون درآمد دیگری ندارد. یک باغدار اظهار می‌کند با دو سال پشت‌سرهم سرمازدگی محصول چطور می‌توان خسارت را تامین کرد. یک شهروند بیان می‌کند این نوع پیشامدها نه در کشور ما و نه در کشورهای دیگر تازگی ندارد… مالک و تولیدکننده عنان شغل خود را از دست نداده بلکه درصدد بازسازی برآمده‌اند اما یک میوه‌فروش بر این باور است کمبود میوه همیشه روی توزیع در بازار اثر نمی‌گذارد بلکه آن تاثیر روحی و شایعه دهان به دهان است که باعث سوءاستفاده برخی می‌شود.
گزارش پایانی نیز در برگیرنده نظرات کشاورزان و دیگر شهروندان است. با هم می‌خوانیم.
اتفاق برف، یخ، سرمای زیاد و تأثیر سوخت و کاهش تولید ۱۰ تا ۱۰۰ درصدی تولید میوه در مناطق مختلف را می‌شود باغ تکانی زمستان گذشته خواند.
«محمدرضا درخشان» کشاورز باغدار و عضو شرکت تعاونی روستایی انقلاب شهریار، درباره سرمازدگی محصولات می‌گوید: «گوجه سبز، زردآلو، گلابی، آلوزرد در باغ‌ها صددرصد شکوفه زده بودند اما بعضی محصولات شامل زردآلو و گوجه و چغاله بودند که یخ زدند. پارسال هم دقیقا گوجه سبز و زردآلو صددرصد سرمازده شدند. آلو و گلابی ۴۰-۳۰ درصد یخ زدند.»
از وی در خصوص میزان خسارات می‌پرسم. جوابش چنین است: «جمع محصول پارسال ما از چهار هکتار باغ حدود ۵۰ میلیون تومان بابت هرس، دستمزد کارگر، سمپاشی زمستانه و آبیاری هزینه شد. امسال هم همین مبلغ خسارت وارد شده است.»
چندگانگی مشکلات باغداری
از درخشان می‌پرسم: با این مقدار هزینه برای زیان وارده ساماندهی مجدد چه مدت طول می‌کشد، او پاسخ می‌دهد: «با توجه به دو سال صدمه پی‌در‌پی و تورم موجود حالا چطور می‌توانیم خودمان را با جبران خسارات وفق دهیم و زندگی کنیم؟ اما یک راه آن فروش باغ است که آن هم مشکل قانونی است ولی چاره این است باغ را مفت بفروشیم!» وی در این زمینه بیشتر توضیح می‌دهد: «مجلس سه دوره قبل لایحه‌ای تصویب کرد که براساس آن، مالک اجازه دیوارکشی و ساخت بنا در باغ خود را ندارد. خریدار باغ می‌آید می‌گویم مثلا متری ۱۰۰ هزار تومان مشتری سؤال می‌کند می‌توانم در باغ ویلا بسازم؟ می‌گویم نه؛ چون شهرداری و جهاد کشاورزی اجازه دیوارکشی و ساخت بنا نمی‌دهند. خریدار می‌گوید در چنین شرایطی باغ شما مثلا متری ۱۰ هزار تومان هم ارزش ندارد و فقط گاهی برای دو سه روز تفریح و استراحت به کار می‌آید. این شرایط دست و پاگیر برای باغداران در حالی است که شهرستان شهریار ۲۶۰ هزار نفر جمعیت دارد و باغ‌ها در بین ساختمان‌ها محصور هستند. لذا باغ‌ها همانند همه مکان‌های ساختمانی نیاز به احداث چهاردیواری و ایمنی مناسب دارند.»
ادامه صحبت وی هم‌چنان دلالت به بازنمایی وضعیت شغل باغداری دارد زیرا تاکید می‌کند: «من کشاورز باید بتوانم از این شغل حداقل ساده‌ترین زندگی را برای خانواده‌ام که فرزندان دانشجو دارم تامین کنم. در صورتی که کشاورزانی هستند که برای هزینه ازدواج پسر و دخترشان مجبور شده‌اند یک قطعه از باغ خود را بفروشند چون درآمد آن‌چنانی ندارند.»
کاستی و شروط بیمه محصولات
کشاورزان باغدار از هر نوع ارائه خدمات سلامت بیمه‌ای و بازنشستگی محرومند حتی بیمه تولیدات محصولات‌شان کامل نیست.
این مطلب محور ادامه «درخشان» باغدار است. او در این باره اظهار می‌کند: «باغداران هیچ نوع بیمه خدمات درمانی، اجتماعی و بازنشستگی ندارند. مسئولان مربوط قبلا قول پوشش بیمه کشاورزان را داده‌اند اما تا به حال اقدام خاصی ندیده‌ایم. از طرف دیگر، به رغم آن که محصولات باغی بیمه هستند اما بیمه‌کنندگان می‌گویند قسمتی از هزینه‌های باغ را بیمه می‌کنیم نه محصولات سردرختی آن هم به شرطی که باغ صددرصد آتش بگیرد!»
آسمان همیشه نه آبی است و نه ابری
نظر یک شهروند را که برای خرید به میدان میوه‌فروشان آمده است درباره سرمازدگی محصولات باغی جویا می‌شوم. او با تبسمی، آرام می‌گوید همه می‌دانیم این اتفاق در ذات گردش و تغییر طبیعت است و در هیچ جای کره زمین انسان قادر نیست مانع شود.
«اشراقی» بازنشسته سابق یک شرکت ساختمانی و خطاط کنونی ادامه می‌دهد: «همان‌طور که اشاره شد نه کشاورز و نه هیچ‌کس دیگر با حوادث اینچنینی نمی‌تواند مقابله کند. اما از طرف دیگر این نوع پیشامد در عرصه کشتکار نه در کشورمان و نه در کشورهای دیگر تازگی ندارد. گاه تگرگ و گاه سرما و نزولات آسمانی باعث خساراتی می‌شود. چیزی که در این میان مطرح می‌شود آن است اشخاصی که این شغل را انتخاب کرده به طور قطع دانسته‌اند در پیشه‌ای سرمایه‌گذاری کرده‌اند که سرما و خسارت هم دارد و از طرف دیگر جز در فضای باز و بدون سقف و پوشش نخواهند توانست محصول طبیعی حاصل کنند. مشاغل دیگری هم هستند که وسایل مصنوعی تولید می‌کنند و همین طور در تجارت هم شده که به علت نوسانات اقتصادی و کسادی بازار و یا حوادث دیگر، زیان دیده‌اند. پس نتیجه گرفته می‌شود در هر کسب و کار کلان، فرازو نشیب‌ها در سرمایه‌گذاری‌ها وجود داشته و دارند مالک و تولیدکننده عنان اشتغال خود را از دست نداده بلکه درصدد بازسازی برآمده‌اند. البته چنین مشاغلی قطعا کالایشان را بیمه می‌کنند، کشاورزان هم محصولات خود را بیمه می‌کنند چون می‌دانند و چه بسیار تجربه کرده‌اند که آسمان همیشه آبی و آفتابی نیست و نزولات آسمانی است که سبزی و میوه را سیراب می‌کنند. به هر حال پارسال زمستان شدت سرما و برف برخی شکوفه‌ها را از بین برد. در چنین حالاتی بجاست مسئولان مربوط بررسی میزان زیان را مورد توجه قرار بدهند و اگر لازم باشد به کشاورز کمک‌کنند.»
۵۰ تا ۱۰۰ درصد خسارات
پاسخ او در برابر پرسشم مبنی به این که چه محصولاتی سرمازده و میزان آسیب‌ها و مدت زمان جبران و بازسازی درختان چیست، با این بیت شعر شروع می‌کند:
باغبان گرچند روزی صحبت گل بایدش
در جفای خار هجران صبر بلبل بایدش
می‌گویم: حافظ پیشاپیش توصیه کرده در مقابل ناملایمات شکیبا باش.
«حاج حسین کلهر» کشاورز، عضو شرکت تعاونی روستایی، می‌گوید: «محصولات امسال کشاورزان خیلی خسارت دیده است. بعضی میوه‌ها ۱۰۰درصد، برخی ۸۰ و ۵۰درصد سرمازده، منتهی نوع میوه فرق می‌کند. بیشترین زیان، زردآلو، گوجه سبز، شلیل مغان و کمترین آسیب، هلوی انجیری با ۵۰درصد است اما انگور سرما نزده چون غنچه‌اش باز نشده بود.»
وی در خصوص تخمین خسارات، با اشاره به آن که سال پیش هم سرما به محصولات درختی آسیب رساند، چنین ادامه می‌دهد که سال گذشته در منطقه، فروش ۱۰میلیون بوده، امسال بعض باغات ۶ تا ۱۰میلیون تومان فروش خواهند داشت. حال این کشاورز است که ضرر کرده و هیچ ثمره‌ای از محصولاتش ندارد، در عین حال باید اضافه کرد کشاورز اگر یک سال برخی تولیداتش نابود شود احساس می‌کند همه سرمایه‌اش از دست رفته چون او غیر باغ و باغداری درآمد دیگری ندارد.»
این باغدار قدیمی، درباره خسارات، مثال می‌زند: «فرض شود فرزند محصل یک شخص یک سال رفوزه شده، سال بعد تمام مقدمات و لوازم او در دبستان و یا دبیرستان را باید فراهم کند. باغ و باغداری هم که پارسال و امسال سرمازده همان شیوه هزینه‌ها را می‌خواهد تا بتوان دوباره باغ را احیا کرد.»
عضو شرکت تعاونی روستایی شباهنگ شهریار، پیرامون ساماندهی دیگر بار صدمات تولیدات کشاورزی، وضعیت نرخ‌های ملزومات مصرفی را تلویحا سرلوحه برای بازسازی باغ مطرح می‌کند او می‌گوید: «کشاورز از بارفروش وام گرفته است. از طرفی هزینه‌های باغداری از شهریورماه ۱۳۹۲ در اثر سرما به هدر رفته است. از سوی دیگر، امسال یک لیتر سم ۳۲۰هزار تومان است. سمپاشی دوهزار لیتری مخلوط با آب ۸۰۰هزار تومان و کمترین آن ۵۰۰هزار تومان است و حداقل از ۱۵ اسفند ۹۲ تا اول تیرماه ۹۳ است که در این مدت به طور متوسط پنج بار سمپاشی لازم است.»
نرخ‌های بیمه و سموم
از وی وضعیت بیمه محصولات باغی را می‌پرسم، او می‌گوید: «برای سال ۹۳ در برابر ۱/۵ هکتار بیمه هلو و شلیل ۶۲۲ هزار تومان پرداخت کردم. در مقابل حداکثر تعهد بیمه‌کننده برای غرامت درهر هکتار ۲میلیون و ۲۵۰هزار تومان است که به بیمه شونده پرداخت می‌کند. هم چنین برای بیمه ۱۷هزار مترمربع محصول زردآلو ۳۷۸۴۲۰ تومان پرداخت شده که این مبلغ حداکثر پرداخت غرامت توسط بیمه‌کننده می‌باشد.»
«کلهر» درباره هزینه چند قلم کالای مصرف باغی می‌گوید: «یک کیسه ۵۰کیلویی کود شیمیایی ۵سال پیش از ۳هزار و پانصد تا ۵هزار می‌خریدیم. الان همان کود به نرخ دولتی هر کیسه چهل هزار تومان خریده می‌شود. هم چنین قیمت هر لیتر انواع سموم از ۱۸هزار تومان تا ۳۲۰ هزار تومان بود که قبل از عید ۳۲۰هزار تومان خریدم. الان ۳۹۰ هزار تومان فروخته می‌شود. کارگر حدودا روزی ۵۰هزار تومان دستمزد می‌گیرد.»
کمبود همیشه تاثیر نمی‌گذارد
خاک پربرکت است
«ضرر کشاورز ممکن است ضرر مصرف‌کننده هم باشد، اما من خرده‌فروش می‌گویم جنس فراوان باشد چون همه وسعشان می‌رسد مثلا یک کیلو سیب، پرتقال، آلو یا گلابی بخرند. در آن صورت خرده‌فروش مشتری بیشتر دارد و سودش راضی‌کننده می‌شود و این واقعیت کسب است.»
«غلامعباس» می‌افزاید: «اصولا کار کشاورزی در هر بخش چه برنج، چه صیفی و میوه باغی زحمت زیاد دارد و صبر زیاد می‌خواهد. نگاه کشاورز دائما مخصوصا در نیم فصل سال و چند روزه بهاری به آسمان است. همیشه مراقبت می‌خواهد. این فکر و توجه، روی آرامش او اثر می‌گذارد حالا که سرما در باغات خیلی از شهرها گل‌های برخی میوه‌ها را ریخته، کشاورز حداقل یک سال باید صبر کند و کود و سم و آب مصرف کند تا دوباره درخت بارور شود. در این فاصله ممکن است مقداری کمبود تولید باشد به عقیده من کمبود همیشه و چندان روی توزیع در بازار اثر نمی‌گذارد خاک ما پر برکت است. آن تاثیر روحی و شایعه دهان به دهان است که باعث سوءاستفاده برخی می‌شود.»
منبع: روزنامه کیهان